'We moeten eens praten'

Afgelopen week was vzw Missing You te gast bij ‘De tafel van vier’.   De dertienjarige Yaren, deelnemer in de rouwgroepen en één van de boegbeelden van hun campagne 'Sharing is caring',  en Guillaume Van der Stighelen, peter van de vzw, kwamen er getuigen over hun eigen verhaal én vertellen over de werking van Missing You. Voor wie het nog niet kent: Missing You zorgt voor ondersteuning van kinderen, jongeren en jongvolwassenen die iemand dierbaar hebben verloren. Ze doen dat door creatieve rouwgroepen, rouwweekends voor volwassenen of het befaamde rouwkamp voor kinderen en jongeren in de zomer. Befaamd, jawel: ze haalden er reeds een uitzending van Radio Gaga mee, en de film die over de belevenissen van Yaren op het kamp werd gemaakt, scoort hoge ogen op internationale filmfestivals.   En dus nu: de nationale bekendheid van de organisatie nog wat vergroten door een aangrijpend, moedig én realistisch getuigenis op een Vlaamse zender. Goed bezig, Missing You !

Guillaume Van der Stighelen liet vroeger reeds in een podcast van De Morgen een verhelderend inzicht optekenen, dat me altijd is bijgebleven. Ik parafraseer zijn stelling, hij zegt:

‘wanneer iemand tegen je zegt ‘wij moeten eens praten’,

dan betekent dat meestal dat die persoon véél wil praten,

en als jij wil antwoorden, dat die je onderbreekt en nog verder zelf wil praten,

liefst om gelijk te krijgen in zijn of haar standpunt.

Hoe mooi zou het zijn, mocht deze uitdrukking vervangen worden door

'wij moeten eens luisteren’…

zou dat niet véél meer communicatie van hart tot hart opleveren?’

Wanneer we dit toepassen op het gebied van de rouwbegeleiding, waar Guillaume nu peter van wordt, dan kunnen we niet anders dan zeggen: die stelling klopt compleet !

Als je rouwt, op jouw eigen manier, in jouw eigen tempo, met jouw eigen goeie en kwaaie dagen, dan gebeurt het wel eens dat iemand in je omgeving na een tijdje vindt dat je het eigenlijk niet zo goed doet. En dan neemt die de kordate beslissing om je daarover aan te spreken, met de gevleugelde uitspraak ‘wij moeten eens praten’… Waarop er diverse adviezen volgen van hoe men beter zou kunnen en moeten rouwen. Versta me niet verkeerd, dit is niet énkel de valkuil voor goedbedoelende vrienden en familieleden. O ja, we kennen allemaal wel die betweterige buurman, die over alles de volledige wijsheid in pacht heeft en die graag debiteert voor de hele straat. Of een familielid dat bij elke levenssituatie komt aandraven met een nóg straffer verhaal uit haar eigen geschiedenis. Maar ook bij professionele hulpverleners zien we het wel opduiken: die neiging om te veel te willen praten. Rouwbegeleiders kennen heel wat methodieken, communicatiestrategieën, theorieën en inzichten waarmee ze kunnen uitpakken in heel beeldende woorden… (ja, deze blog is daar dus ook een uiting van… ik pleit schuldig ;-)).   Kortom: hoe goed bedoeld ook, vaak praten we teveel tegen rouwenden. 

Laten we maar de stelling van Guillaume volgen en vanaf nu zeggen ‘we moeten eens luisteren’. Dan kunnen kinderen en jongeren zoals Yaren hun verhaal vertellen over het overlijden van hun mama. Dan kunnen beroemde koppen zoals Guillaume het verhaal vertellen over het sterven van hun zoon. Dan kan een rouwende weduwe ook na jaren nog eens vertellen hoe het allemaal is gegaan in die fatale nacht toen haar man stierf. Dan kan een CEO van een groot bedrijf het verhaal vertellen over zijn broer die veel te jong stierf. Dan kan een hoogbejaarde man in een woonzorgcentrum vertellen over hoeveel pijn het hem doet dat de buren in de gang één voor één sterven…  Luisteren naar wat mensen te vertellen hebben en hen niet onderbreken met eigen gepraat: zou dat niet warme rouwcommunicatie opleveren?

Dit gezegd zijnde, toch chapeau dat Yaren en Guillaume wél hebben gepraat ‘op den teevee’: door hun verhaal, krijgt Missing You de bekendheid en de steun die ze niet alleen nodig hebben, maar bovenal grandioos verdienen. Zij hebben gepraat, hopelijk hebben vélen geluisterd…

Wil je meer weten over de werking van Missing You, of zoek je creatieve rouwbegeleiding in groep voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen? Ga dan zeker eens kijken op hun site: www.missingyou.be    

Rouwen in de herfst

Een seizoen van triest afscheid nemen

van de overvloedige levendigheid van de zomer.

Met onwil de warmte zien verdwijnen

en je er niet bij willen neerleggen…

Een seizoen van verwondering

om die bonte mengeling van alle kleuren in de herfstbladeren.

Met dankbaarheid al die rijkdom en schakering in je opnemen

en nooit meer willen vergeten…

Een seizoen van beseffen

dat de winter koude en donkere dagen brengt, onvermijdelijk.

Weten dat er leegte zal zijn,

die zelfs door alle eindejaarslichtjes of vuurwerk nooit kan worden gevuld.

Een seizoen echter ook van verwachten

dat alle leven een kringloop kent, van nieuw beginnen in de lente.

Van nieuw leven geboren zien worden

en dromen: het begint van voor af aan…

Het zal zijn tijd moeten hebben…

Hoe herkenbaar is deze verzuchting? En toch: hoe jammer dat dit nog steeds wordt gezegd !

Ik maak twee vergelijkingen.

Wanneer een jonge mama bevalt van haar eerstgeborene, 
overkomt haar iets dat haar wereld compleet op z’n kop zet.

Ze weet nog voor geen honderdste wat op haar ligt te wachten aan emoties en gedachten.

En meer nog, van zodra ze een beetje ‘weet’ hoe het voelt, is haar kindje alweer zoveel gegroeid en geëvolueerd dat ze helemaal weer van vooraf aan kan beginnen. 

Wat ze voelt bij de geboorte is anders dan na een jaartje,  en hoe haar gedachten zijn over haar kind als het zes jaar is, zal weer compleet veranderen tegen dat de kleine ukkepuk pubert of gaat studeren.

Mama kan bij het begin helemaal niet inschatten hoe ze zich zal voelen mettertijd…

En toch is er géén enkele bezoeker in de kraamkliniek die zegt: ‘het zal zijn tijd moeten hebben’.

Wanneer een jongeman tot over zijn oren verliefd wordt op zijn partner,

overkomt hem iets dat zijn hele wereld compleet op z’n kop zet.

Hij weet nog voor geen honderdste wat er op hem ligt te wachten aan emoties en gedachten.

En meer nog, van zodra de relatie een beetje is gestart, en hij min of meer kan inschatten hoe het voelt, begint die relatie te evolueren en te groeien, zodat er weer andere gevoelens op hem afkomen.

Wat hij voelt bij die eerste kus is heel anders dan bij een zoen na vijf jaar, en hoe de gedachten zijn over het samenleven zijn heel anders bij het ja-woord dan bij het zilveren huwelijksjubileum.

De verliefde kan bij het begin helemaal niet inschatten hoe hij zich zal voelen mettertijd…

En toch is er géén enkele omstaander die zegt: ‘het zal zijn tijd moeten hebben’.

Waarom vindt een rouwende het dan toch nodig om dit over zichzelf te zeggen? 

De situatie is immers vergelijkbaar: de wereld staat compleet op z’n kop.

Wie geconfronteerd wordt met een overlijden van een liefste, weet nog voor geen honderdste wat op hem of haar ligt te wachten aan emoties en gedachten.

En meer nog, van zodra je een beetje het gevoel hebt dat je ‘op je positieven komt’, omdat je nu wel wéét hoe het voelt, dat verdriet… dan komt een andere omstandigheid of tijdstip in het jaar, waarbij je beseft: ‘ik kan weer helemaal van vooraf aan beginnen, dit voelt weer anders’.

Wat een mens in verdriet voelt in die week tussen overlijden en uitvaart, is niet hetzelfde als wat je voelt enige maanden later, en hoe je over het verlies denkt is in dat eerste jaar anders dan wat je er twintig jaar later over peinst.

Wie rouwt, kan bij het begin helemaal niet inschatten hoe het zal voelen mettertijd…

En dus verontschuldigen rouwenden zich bij voorbaat zelf al voor hun emotionele ‘labiliteit’ door te zuchten ‘het zal z’n tijd moeten hebben’.

Wat als we nu eens dat destructieve oordeel over onszelf zouden loslaten,

wat als we dat negatieve ‘moeten’ zouden weglaten,

en gewoon zouden aanvaarden:

ja, het heeft tijd, net zoals alle gevoelens tijd hebben…

misschien kan je dan op verhaal komen… ‘mettertijd’

liefste
leer me lopen zonder weg
help me zingen zonder klank
laat me dromen zonder slaap
geef me vrede zonder licht
wijs me schoonheid zonder kleur
doe me ademen zonder lucht
toon me wegen zonder doel
en leer me leven zonder jou…

bij de kerkhofdagen 2022